De euthanasie van mijn moeder

Mijn moeder kreeg longkanker. Ze koos voor euthanasie op het moment dat ze niet meer zelfstandig naar de wc kon. Dat was voor mij even schrikken. Ik had haar het liefst iedere dag nog even gezien. De laatste weken voor haar dood vonden dierbare momenten plaats. We hadden een prachtige nazomer in 2014. Elk weekend kwam de hele familie bij elkaar en genoten we van de zon in de grote tuin. De kleinkinderen speelden. Oma zat in het begin nog in de tuin, maar gaandeweg kwam ze niet meer de trap af en zwaaide ze naar ons uit het slaapkamerraam. De kleinkinderen liepen op en af naar de slaapkamer. En wij ook.

We wisten allemaal dat euthanasie een optie was. Maar wij zagen iedere keer een oma en moeder die er nog prima mee door kon. Zij dacht daar anders over. Mijn moeder was een trotse vrouw. Voor haar geen slopend ziekbed vol met -in haar ogen- mensonterende zaken.

Dus op een vrijdagmiddag belde mijn vader: ze gaan het volgende week dinsdag doen. Nog een weekend vol zon, maar ook met een eindtijd. Zo blijft het namelijk voelen. Dat moment dat mijn moeder koos voor haar rust, is mijn moment van voor altijd je moeder kwijt zijn. Dat botst.

De arts die de euthanasie deed, wilde het doen aan het eind van de dag. Dat ze geen andere patiënten meer had. Dat was het eerste ding waar we mee geconfronteerd werden. We vonden dat geen optie. Dan zit er er de hele dag tegenaan te hikken als het ware. Maar ook voor de arts is een euthanasie niet niks. In dit geval was het zelfs de eerste euthanasie die ze deed. Hoe ervaar je die laatste dag?

Ik doorliep de dagen ervoor in alles met mijn moeder in mijn hoofd. Dit is de laatste zondag voor mijn moeder. Dit is mijn laatste maandagavond dat mijn moeder nog leeft. Ineens wordt het verschrikkelijk concreet.

En dan is het dinsdag en rijd je samen naar je moeder. Er was een ambulance geweest die een ‘lijn’ had aangelegd (naald zoals je dat voor een infuus hebt). Daar hoeft de arts dan alleen nog maar de injecties aan te koppelen.

Die laatste uren zijn heel onwerkelijk. Ik heb alleen afscheid genomen van mijn moeder, huilend als een klein kind in haar armen. Om iets voor 12 kwam de arts. En dan gaat het snel. Wij gingen allemaal mee naar de slaapkamer. De bloemen uit haar tuin hadden we in een grote vaas gezet.

En dan vraagt de arts of het doorgaat.

Mijn moeder was heel beslist, voor haar was dit het eind van een heftig ziekbed. Ze kon eigenlijk niet wachten. Je maakt met elkaar nog wat grapjes, het was goed. En dan gaat er eerst een injectie in het infuus met een slaapmiddel. Dat werkt heel snel. Mijn moeder viel eigenlijk meteen in slaap. Heel diep. En toen kwam de dodelijke injectie.

Wij wisten allemaal niet wat we moesten verwachten, dus we vroegen op een gegeven moment maar of mijn moeder dood was. De arts bevestigde dat en ging naar beneden.

Het was de eerste keer dat deze arts het deed, dus dat was ook nog wel een persoonlijk ding voor haar. Lijkt me ook moeilijk, want zij zat ook met haar emoties, maar moest die toch zien te controleren. Wij hadden daar op dat moment ook geen oog voor.

Hoe kijk ik terug op de euthanasie? Hoezeer mijn moeder ook koos voor de euthanasie, ik vond het zelf enorm confronterend. Begrijp me goed, ik ben absoluut een voorstander van het bieden van de mogelijkheid. En ik kan me voorstellen dat als iemand half comateus is,  het er anders uitziet, maar in mijn situatie vond ik het keihard om te zien. Van levend naar dood in een paar seconden. Het is een beeld dat ik nog lang meegedragen heb, en dat ik ook nog steeds terug kan halen. Daar staat tegenover dat ons allemaal een langer ziekbed bespaard is gebleven. Zonder de mensonterende zaken waar mijn moeder zo tegenop zag.

De laatste woorden van mijn moeder waren : denkt erom hè.

Het is goed zoals het is.

Nawoord: inmiddels zijn we bijna 10 jaar verder en kom ik steeds weer mensen tegen voor die deze laatste dag nadert. Ik schreef voor deze mensen een verhaal over wat je zou kunnen doen op deze laatste dag van het leven. Hier kun je dat lezen.